SUBORDINADAS ADVERBIALES

 

       1. TEMPORALES:

 

-Ut (+indicativo): Ut primum tuba signum datum est, milites ad arma concurrerunt.

 

-Ubi (+indicativo): Quod, ubi Caesar comperit, in Galliam se recepit.

 

-Postquam, post... quam, posteaquam, postea... quam (+indicativo): Postquam toga indutus processit Cincinnatus, dictatorem eum legati gratulantes salutant.

 

-Antequam, ante… quam, priusquam, prius… quam (+indicativo): Hostes non prius fugere destiterunt, quam ad flumen Rhenum pervenerunt.

 

-Cum:

*+indicativo: Cum Caesar in Galliam venit, ibi factiones erant.

*+pretérito imperfecto de subjuntivo (cum histórico): Cum uxores non haberent, Romulus invitavit ad spectaculum ludorum nationes vicinas urbi Romae.

      *+pretérito pluscuamperfecto de subjuntivo (cum histórico): Romani, cum duas clades in Hispania accepissent, statuerunt exercitum augere.

 

       -Dum:

       *+indicativo: “mientras que”: Homines dum docent, discunt.

       *+subjuntivo: “hasta que”: Delectu perfecto, consules paucos dies morati sunt, dum socii venirent.

                                                                                                                                     

      2. CAUSALES:

 

-Quod (+indicativo): Nam propter frigora, quod Gallia sub Septentrionibus posita est, frumenta in agris matura non erant.

 

-Quia (+indicativo): Ego primam tollo quia nominor leo.

 

-Quoniam (+indicativo): Draconis igitur leges, quoniam videbantur acerbiores, tacito Atheniensium consensu oblitteratae sunt.

 

-Cum (+presente o pretérito perfecto de subjuntivo): Tibi, cum amicus sis, pecuniam meam mandabo.

                                                                                                                              

      3. FINALES:

 

-Ut (+subjuntivo): Rutilium legatum cum expeditis cohortibus praemisit ad flumen ut locum castris antecaperent.

 

-Ne (+subjuntivo): Caesar ad Lingones litteras nuntiosque misit ne eos frumento iuvarent.

 

-Quo (+subjuntivo, si hay una palabra comparativa en la subordinada final): Studet quo doctior fiat.

 

      4. MODAL-COMPARATIVAS:

En la oración principal aparecen generalmente los siguientes adverbios correlativos: ita, sic.

 

-Ut (+indicativo): Ut referunt, ita refero.

-Sicut (+indicativo): Haec sicut exposui, ita sunt.

                                                                                                                             

       5. COMPARATIVAS PROPIAMENTE DICHAS: Comparativas proporcionales:

 

-Quo/quanto quisque/quis... eo/tanto (cuanto más... tanto más...) en conexión con sendos comparativos: Quo quisque est fortior, eo prudentior.

-Ut quisque... ita (cuanto más... tanto más) en conexión con sendos superlativos: Ut quisque est vir optimus, ita difficillime esse alios improbos suspicatur.

 

      6. CONSECUTIVAS:

En la oración principal aparecen los siguientes adverbios correlativos: ita, sic, tam, tantum, adeo, eo, usque. También pueden aparecen los adjetivos is, tantus, talis.

 

-Ut (+subjuntivo): Odium paternum erga Romanos sic Hannibal conservavit, ut numquam vivus id deposuerit.

Fuit Cimon tanta liberalitate ut numquam in suis hortis custodem imposuerit.

 

-Ut non (+subjuntivo): Erat ea sagacitate ut decipi non posset.

                                                                                                                              

      7. CONCESIVAS:

En la oración principal aparecen generalmente los siguientes adverbios correlativos: tamen, attamen, nihilominus (sin embargo).

 

-Ut (+subjuntivo): Ut venias, manebo tamen in foro.

 

-Cum (+subjuntivo): Cum te nimium laudes, tamen nec bella nec puella es.

 

-Quamquam (+indicativo): Romani, quamquam itinere et proelio fessi erant, tamen Metello obviam procedunt.

 

-Etsi (+indicativo o subjuntivo): Caesar, etsi multis rebus in Italiam revocabatur, tamen constituerat nullam partem belli in Hispania relinquere.

 

       -Etiamsi (+indicativo o subjuntivo): Hi, etiamsi magno aestu fatigati erant, tamen imperio paruerunt.

 

      -Licet (+subjuntivo): Fremant omnes licet, dicam quod sentio.

 

     -Quamvis (+subjuntivo): Quamvis callidus sis, tamen deceptus es.

                                                                                                                                    

8.      CONDICIONALES:

      -Si:

*+indicativo (condicional real): Convincam te si negas.

     *+presente o pretérito perfecto de subjuntivo (condicional posible):

      Si credas, erres.

      Si credideris, erraveris.

Rex tibi filium sine pretio reddet, si per te pacem impetraverit.

 

*+pretérito perfecto o pluscuamperfecto de subjuntivo (condicional irreal):

Si crederes, errares.

Si credidisses, erravisses.

Rex tibi filium sine pretio redidisset, si per te pacem impetravisset.

 

-Nisi (“a no ser que, a menos que, si no”):

*+indicativo (condicional real): Rex tibi filium cum pretio reddet, nisi per te pacem impetravit.

      *+presente o pretérito perfecto de subjuntivo (condicional posible): Rex tibi filium cum pretio reddet, nisi per te pacem impetraverit.

*+pretérito perfecto o pluscuamperfecto de subjuntivo (condicional irreal): Rex tibi filium cum pretio redidisset, nisi per te pacem impetravisset.